UniPers ALL THE WAY!
 
Kad Be jostâr bepeyvandid Alefbâye Pârsiye Jahâni
  Neveštârhâ Alefbâye Pârsi-Arabi
  Neveštehâye xod râ barâyamân beferestid Hamgardâne Pârsiye Jahâni be Pârsi-Arabi
View this page in UniPers
View this page in English
Pârsiye Jahâni yâ Pârsi-Arabi: Gerdâvardeye didgâhhâye gunâgun:
Došvârihâ, kambudhâvo picidegihâye dabireye Pârsi-Arabi
Âvandhâyi bar zedde degarguniye dabireye Pârsi-Arabi va pâsoxhâyi bedânhâ
Âvandhâyi bonyâdi barâye jâygoziniye dabireye Pârsiye Jahâni
Âvandhâyi bonyâdi barâye jâygoziniye dabireye Pârsiye Jahâni

1. Bartarihâye boniye gozineše yek alefbâye vâjiye Lâtini, con Pârsiye Jahâni, barâye zabâne Pârsi:

a. Alefbâye now bâ sâxtâri vâji bar pâyeye Bonešteye Alefbâyi. Ostâdi dar xândano neveštan âsâno sarrâst xâhad šod. Kudakâno now-âmuzân xâhand tavânest hargune ketâbe Pârsi râ pas az cand mâh kârâzmâyi bexânand. Bâsavâdân, pas az zamâne besyâr kutâhi xândano neveštan be dabireye now râ xâhand âmuxt. Banâbarin, alefbâyi vâji con Pârsiye Jahâni, xâhad tavânest šure tâzeyi dar delbastegiye Pârsizabânân be adab, farhango târix xodašân bar angizad.

b. Šâludeye Lâtiniye ân ke alefbâyi jahânist. In alefbâ na tanhâ zabâne Pârsi râ be sâdegi dar dastrase farzandânamân va ânân ke âmuzeše xod râ dar dabirestânhâ va dânešgâhhâye borunmarz gerefteand xâhad gozâšt, balke râh râ barâye bigânegâni ke dustdâre pažuhešo barrasi dar farhango târixe kešvarhâye Pârsizabân hastand niz xâhad gošud. Bedinruy, farhango zabâne Pârsi dar dastrase sarrâste hameye jahâniyân, bedune bande dabireyi darham barhamo picdarpico nââšnâ con dabireye Pârsi-Arabi xâhad bud.

2. Dabireye novi bar pâyeye Lâtin, be zabâne Pârsi yâri karde va ân râ tavângaro pormâye xâhad kard. In ke zabâne Pârsi yâdgâre adabiye xod râ, bâ degargun šodane alefbâ, az dast xâhad dâd, kâmelan nâdorost ast. Xândano neveštane šâhkârhâye adabiye Hâfez, Sa'diyo Ferdowsi be dabireye now besyâr sâdetaro âsântar az dabireye Pârsi-Arabi xâhand šod. Alefbâye Pârsi-Arabi bandi bozorg bar sare râhe besyâri az Pârsizabânân šode, va išân râ az xândano bahremand šodan az kârhâye adabiyo târixi bâz dâšte ast. Bar xalâfe ânce peyrovâne dabireye konuni miguyand ke bâ bargozineše dabireye now peyvande mardom bâ farhang xâhad gosixt, in dabireye Pârsi-Arabist ke tavâneste peyvande mardom râ bâ farhangašân begosalad.

3. Besyâr fahme in došvâr ast ke cegune goruhi momken ast biyandišand ke avaz šodane alefbâ be zabâne Pârsi ziyân xâhad rasând. Dabireye Pârsi-Arabi tâ konun ânconân âsibhâye bišomâri be zabâno adabe Pârsi zade, ke harce zudtar be kenâr gozâšte šavad va jâyaš râ alefbâyi šâyesteye zabâne poršokuhe Pârsi begirad, behtar ast.

Negâhi be ketâbhâye kohan va xatti nešân midahad ke barxi az nevisehâ, ke dârâye xajak yâ sarkaj hastand, bâ yekdigar darâmixte va jodânâpazir be cašm mixorand. Digar inke, farâguyeše besyâri az vâžehâ be nâdorosti degargun šode ast, barâye nemune, Faravahr be Foruhar, mozdvar be mozdur, ranjvar be ranjur, cašm be cešm, šaš be šeš, kond be gond, va besyâri digar, tabdil šodeand.

Yek alefbâye vâji abzâri elmist ke šako gomân râ dar farâguyeše vâžehâ az miyân bar midârad. Xândano neveštano farâguyeš nabâyad barâye xod rešteye âmuzešiye jodâgâneyi bâšand. Inân tanhâ bâyasti abzâri bâšand barâye hamvâr kardane ertebât miyân mardom. Dabireye Pârsiye Jahâni abzârist ke dorost barâye conin angizeyi virâste šode ast.

4. Emruze pišrafthâye šegerde âgâhi va râbeteye Interneti az mâ xâhânand ke dabireye Lâtin râ barâye zabâne Pârsi bargozinim tâ az jahâne pišrafte pas namânim. Gozineše dabireye Pârsiye Jahâni be zabâne Pârsi be gunehâye zir yâri xâhad kard:

a. Sâdesâziye šegarfe anbâreye dâdegân, va nemâyeše elektronikiye matnhâye Pârsi. Biniyâzi az abzârhâye nâkârâ va kambâzdehi con Narmafzâre Šenâsâye Nevisehâye Pârsi-Arabi, virâstârhâye kamyâbo sangin, ravešhâye boqranje sâzgâr sâxtane nemâdhâye farâvâne alefbâye Pârsi-Arabi bâ dâdegânhâye mardompasand, va candin râhe nâsâzgâre nemudâr kardane nemâdhâye alefbâ dar Internet. Pârsi bâ dabireye Lâtin mitavânad az narmafzârhâye ravâjdâr barâye ân alefbâ bahremand gardad. Conin abzârhâye farâvâno kârâyi barâye dabireye Lâtin dar dahehâye gozašte dar besyâri kešvarhâ sâxte šodeand.

b. Sâde šodane cašmgire šegerde jostoju dar Internet. Biniyâzi az šegerdhâye vižeye jostoju dar matnhâye Pârsi-Arabi. Šegerde jostojuye Interneti vižeye Pârsi-Arabi bâyasti miyâne matnhâyi ke be "Unikowd", "Vindowze Arabi", va kelkhâye bišomâr negâšte šodeand farq gozâšte va harkodâm râ bâz šenâsad. Mas'aleye digari ke in došvârihâ râ bâz picidetar mikonad, nabudane sanjeye emlâye Pârsi-Arabist. Vali matne Pârsi be alefbâye Lâtini râ mitavân bâ hamegiye motorhâye konuni jostoju kard, va dabireye vâjiye Lâtini, kâmelan niyâz be yek sanjeye emlâyi râ az miyân bar midârad. Barâye hamin, dabireye Pârsiye Jahâni saddarsad bâ motorhâye jostoju kâr karde, va duroftâdegiyo jodâyiye zabâne Pârsi râ kenâr xâhad zad.

c. Rowšansâzi va mizânyâbiye raveše ertebâtiye delxâh az râhe Internet. škâr ast ke emruz, bištare ertebâthâ va peyqâmhâye elektroniki be zabâne Pârsi be alefbâye Lâtin rox migirand. In be xâtere amali va âsân budane be kâr bordane in alefbâ dar zamineye Internet va râyâne ast. Tanhâ picidegi nabudane mizâni barâye bâznevisiye Pârsi be alefbâye Lâtin ast. Barxordâri az alefbâye Pârsiye Jahâni, bahremand kardane zabâne Pârsi az mizâni barâye negâštan be dabireye Lâtin ast, va sâdesâziye ertebât va âgâhi.

d. Besyâri az niruhâye kâri dar zamineye râyâne dar Irân sarfe bâznevisiye alefbâye râyâne be Pârsi-Arabi migardad. Hameye in kušešhâ bâ vojude nabudane mizâni barâye emlâ anjâm migirad. Hamegiye mânhâye (sâythâye) Interneti bedun kelkhâye vižeye Pârsi-Arabi, be nešânehâye nâxânâ bar migardand. Barâye nemudâr kardane matnhâye Pârsi-Arabi, kârbarân niyâz be dast zadan be hanornamâyihâye šegeftangizi hastand. Dabireye Pârsiye Jahâni hameye in bandhâvo došvârihâ râ az sare râhe karbarâno râyânegân bar dâšte, va niruhâye ânân râ barâye anjâme kârhâye sudmandtar âzâd mikonad.

5. Ketâbhâye Pârsi, neveštehâvo matnhâye câpi yâ elektroniki râ mitavân kamkam az dabireye Pârsi-Arabi be dabireye Lâtin bar gardând. Bâ pišrafthâye šegarfo cašmgiri ke dar rešteye râyâne va šegerdhâye tâze rox dâde, mitavân be sâdegi matnhâye gunâgune Pârsi-Arabi râ be yek gune matne Pârsiye Jahâni bar gardând. Bedin ru mišavad, yeki az mohemtarin âvandhâye setizegarân bâ dabireye now râ az miyân bar dâšt.

6. Ânân ke peyrove jâygoziniye dabireye Pârsi-Arabi bâ Lâtin nistand, va miguyand ke bâ avaz kardane alefbâ farhange Pârsi virân xâhad šod, bâyad bedânand ke dabireye konuniye Pârsi-Arabi joz'i az farhange Pârsi nist. Alefbâ cizi joz yek abzâr barâye xândano neveštane zabâne Pârsi nist. Pas bâ be kâr bordane dabireyi Lâtini va vâji con Pârsiye Jahâni be jâye Pârsi-Arabi, abzâri now va kârâ barâye sâdesâzi va yâri dar ertebât miyâne mardom be kâr gerefte xâhad šod bedun asari manfi bar farhang. Dorost vâže in râ xâhim did. Alefbâye now yârâye zende kardan va behbude farhange Pârsi šode, ân râ dar dastrase hamegiye Pârsizabânâno digar dustdârâne in zabâno farhang xâhad gozâšt. Barâye nemune, in hamânande sâxtane yek xâne ast. Emkân dârad ke betavân in xâne râ bâ abzârhâye kohan, bedune be kâr bordane buldozer yâ matteye barqi sâxt. Vali cerâ kasi conin raveši ranjâvar, saxt, va bâ hazineyi gerân râ bartari dahad? Cerâ be jâye ân abzârhâvo mâšinhâye now râ bekâr nabarad ke kâre sâxtmân râ tondtar va sarrâsttar anjâm midahand va farjâme kâr xâneyi ostovâro xubsâxte xâhad bud. Raveše xândano neveštan be dabireye Pârsi-Arabi hamânade sâxtmân bâ abzârhâye kohan va be kâr nabordane mâšinhâye emruzist ke hamcon dabireye Pârsiye Jahâniyand.

7. Bâ paziroftane dabireye Lâtin, zabâne Pârsi va adab ân digar be cehreyi nâmahfum va bigâne be cašme qeyre Pârsizabânân naxâhand âmad. Farjâme in kâr, âšnâyiyo dustiye har ce bištare jahâniyân bâ zabâno farhange Pârsi xâhad bud.

8. Andišeye jâygoziniye dabireye Lâtin barâye Pârsi târixi derâz dârad. In mas'ale râ besyâri az dânešmandâno nevisandegâne bolandpâye barrasi karde va pažuhideand. Goruhi az peyrovâne in degarguni dar zir nâmide šodeand:

-F. Âxundzâde
-M. A. Jamâlzâde
-S. Hedâyat
-Malkom Xân
-A. Tâlebof
-Z. Marâqeyi
-A. Kasravi

Emruz niz besyâri dar daruno birune Irân bar ruye barnâmeye alefbâye now dar kârand.

9. Candin nemune az zabânhâye qeyre Orupâyi hastand ke alefbâye Lâtin râ be onvâne naxostin yâ dovomin dabireye xod bar gozideand.

Nemunehâye zabânhâye qeyre Hendo-Orupâyi ke dabireye Lâtin râ jâygozin digar dabirehâ kardeand:

-Andoneziyi
-Viyetnâmi
-Torki


Nemunehâye zabânâni ke dabireye Lâtin râ barâye dabireye dovom xiš bar gozideand:

-Cini (Pinyin: barâye nešânehâye râhnamâyiyo rânandegi, naqšehâ, nâmhâye kâlâhâ, kelidhâye râyâne, neveštâre nâbinâyân, telegrâm, va ertebâte daryâyi be kâr miravad.)
-Žâponi (Româji: barâye neveštane šomârehâ, xordenevisi, va kelidhâye râyâne be kâr miravad. Hamconin barâye vâženâmehâ, ketâbhâye darsi, va ketâbhâye âmuzeše zabân be bigânegân niz be kâr miravad.)
-Serbi-Kroâsi

Banâbarin, nemunehâye faravâni mânande dabireye Pârsiye Jahâni hastand ke dar Lâtini kardane alefbâ piši josteand.

Contact Us | ©2003-2005 UniPers.com. All rights Reserved.